Handan Senan

Sınav Kaygısı

Günlük hayatta hissetmediğiniz gerginlik, kaygı, korku, stres gibi duyguları sınava girerken hissediyorsanız ve bu duygular sınavda kötü bir performans sergilemenize yol açıyorsa sınav kaygısı yaşıyorsunuz demektir. Sınav kaygısını anlamak için öncelikle üçlü psikolojik mekanizmayı anlamamız gerekir.
Düşünce à Duygu à Davranış

Bu üçlü mekanizma dairesel bir yörünge takip eder. Üçü de birbirini etkiler. Bütün psikolojik sorunların temelinde bu üçlü mekanizmanın çalışma sistematiği vardır. Şimdi bu mekanizmayı birkaç örnekle açıklayalım.

Diyelim ki bir bahar günü pikniğe gittiniz. Ağaçların arasında 5 yaşındaki yeğeninizle dolaşırken karşınıza kocaman bir boz ayı çıktı.Ne yaparsınız? Siz büyük bir ihtimalle oradan kaçmaya çalışırsınız ama yeğeniniz ayının yanına doğru gidiyor olabilir. Niçin? Sizin ayıdan kaçmanız, yeğeninizin ise ayının yanına gidip ‘Aaaa kocaman bir köpek… Dişleri de varmışşşş’ demesi düşünce şeklinizle alakalıdır.Sizin ayı ile ilgili düşünceleriniz negatiftir.Çünkü siz bunu öğrendiniz.Ayı ısırır,pençe atar,öldürür… Ama 5 yaşındaki yeğeninizin bilinci hala böyle bir bilgi ile donatılmamış olduğu için o ayının yanına gidebilir. Ayının tehlikeli olduğu düşüncesi hala onun bilincinde yoktur. İşte bütün korkularımız zaman içerisinde öğrenilmiştir. Şimdi bu olayda psikolojik üçlü mekanizmanın nasıl işlediğine bir bakalım. Ayıyı gördünüz. Hemen beyninizde ‘Ayı tehlikeli bir hayvandır cümlesi belirir (düşünce).Bu düşünceye bağlı olarak kalbiniz daha hızlı atmaya başlar. Kandaki adrenalin düzeyi yükselir. Nefes hızlanır. Sonra müthiş bir korku duyarsınız ( duygu).Bu korku sonucunda canınızı kurtarmak için oradan kaçarsınız (davranış).Bu örneği kısaca şöyle özetleyelim.

- Ayı tehlikelidir ………………………. à Düşünce

- Ayıdan kokmak………………………. à Duygu

- Ortamdan koşarak uzaklaşmak .. à Davranış

Bir başka örnek:

• - Yine sınavı kazanamayacağım ve millete rezil olacağım àDüşünce
• - Sınav esnasında kaygılanmak,korkmak,kendini kötü hissetmek àDuygu
• - Bütün bunlara bağlı olarak bayılmak,titremek,burun kanaması àDavranış
• Her zaman bu üçlü aynı sıra ile çalışmayabilir. Yani sıralama değişebilir.
• Duygu à Düşünce à Davranış, Davranış àDüşünce à Duygu vb.gibi.

Biz çocukluğumuzdan beri bir çok olumsuz düşünceyi öğrendik yada kendimiz geliştirdik. Sınav kaygısın yaşayan kişiler gelecekle ilgili hep olumsuz senaryolar yazarlar. Zaten olumlu düşünen kişilerde sınav kaygısı pek görülmez. Yani kişi kendi sınav kaygısını hep ateşler.